Πρωταθλήτρια στην κατάχρηση αντιβιοτικών η Ελλάδα
Πάνω από 25.000 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στην Ευρώπη, λόγω της κατάχρησης αντιβιοτικών. Η κατάχρηση αυτή έχει οδηγήσει σε ανθεκτικότητα* πολλά κοινά μικρόβια και μας έχει κάνει ιδιαίτερα ευάλωτους σε θανατηφόρες λοιμώξεις. Λοιμώξεις οι οποίες δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν με τα υπάρχοντα αντιβιοτικά, καθώς αχρηστεύθηκαν λόγω της αλόγιστης χρήσης τους. Το πιο δραματικό στοιχείο στις επισημάνσεις των επιστημόνων, είναι το «τέλος των αντιβιοτικών», δηλαδή το γεγονός ότι εδώ και πολλά χρόνια δεν έχει επινοηθεί και παρασκευαστεί ένα καινούργιο πιο ισχυρό αντιβιοτικό από τα ήδη υπάρχοντα. Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η πρόβλεψη ότι δεν θα έχουμε σύντομα καινοτόμα αντιβιοτικά για να καλύψουν τα κενά που έχουν προκύψει στη θεραπεία. Η Ελλάδα δυστυχώς παραμένει πολύ ψηλά στη λίστα της υπερσυνταγογράφισης αντιβιοτικών και της υψηλής αντοχής των αντιβιοτικών στην κοινότητα, ενώ κατέχει τα πρωτεία στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη.
Τα απογοητευτικά αυτά στοιχεία ανακοινώθηκαν στην έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, με αφορμή την 18η Νοεμβρίου που είναι Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά**.
Ο επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, Βιτένις Αντρουκάιτις, υπογράμμισε ότι «οι λοιμώξεις από βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά σκοτώνουν πλέον χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο και ευθύνονται για την απώλεια 1.500.000.000 ευρώ σε έξοδα νοσηλείας, συμπεριλαμβανομένων και των ωρών εργασίας που χάνονται». Οι άνθρωποι υποφέρουν, πεθαίνουν και δεν είμαστε σε θέση να τους θεραπεύσουμε, γιατί κάποια αντιβιοτικά δεν λειτουργούν πια, εξήγησε και τόνισε ότι η πρόκληση αυτή απαιτεί πλέον την άμεση ανάληψη δράσης σε όλα τα επίπεδα.
Τα τελευταία αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν από το ECDC (το ευρωπαϊκό κέντρο ελέγχου και πρόληψης νοσημάτων) δείχνουν ότι η κατάσταση συνεχίζει να επιδεινώνεται για τα περισσότερα βακτηρίδια και αντιβιοτικά υπό επιτήρηση. Σε τουλάχιστον 3 χώρες, την Ιταλία την Ελλάδα και τη Μάλτα, η αντίσταση στα πιο πρόσφατα αντιβιοτικά έχει γίνει ένα ενδημικό πρόβλημα, που σημαίνει ότι τα νοσοκομεία σ’ αυτές τις χώρες δεν είναι σε θέση να θεραπεύσουν αποτελεσματικά ασθενείς που έχουν μολυνθεί με ανθεκτικά βακτήρια. Για πρώτη φορά, τα στοιχεία δείχνουν σημαντική μείωση στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες, τη Δανία, το Λουξεμβούργο, τη Σλοβενία, την Ισπανία και τη Σουηδία, παρότι η κατανάλωση αντιβιοτικών στα νοσοκομεία εξακολουθεί να αυξάνεται.
Στην ομιλία του, ο γενικός διευθυντής του τομέα υγείας και ασφάλειας των τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Χαβιέρ Πρατς Μονέ, υποστήριξε ότι «επιστρέφουμε στην σκοτεινή πλευρά της ιατρικής, στην εποχή πριν τον Φλέμινγκ και τον Παστέρ, που δεν υπήρχε αποτελεσματική θεραπεία για τις λοιμώξεις».
Το πώς φτάσαμε ως εδώ είναι μελετημένο και αποδεδειγμένο, τόνισαν οι επιστήμονες. Από το 1987 που επινοήθηκε το πιο πρόσφατο αντιβιοτικό νέας γενιάς, άρχισε σταδιακά να αδυνατεί να καταπολεμήσει ανθεκτικά σ’ αυτό μικρόβια. Οι λόγοι πολλοί, αλλά γνωστοί πλέον στους επιστήμονες. Η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών από τους πολίτες, η υπερσυνταγογράφιση από τους γιατρούς, τα αντιβιοτικά στην τροφική αλυσίδα, η μεταφορά της «ανθεκτικότητας» των αντιβιοτικών από τις μετακινήσεις πληθυσμών, η έλλειψη αυστηρών κανόνων υγιεινής στα νοσοκομεία, είναι από τους κυριότερους παράγοντες «αχρήστευσης» των αντιβιοτικών.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, η Γαλλία πρώτη, η Ισπανία δεύτερη, και η Ελλάδα στην τρίτη θέση, εμφανίζουν τη μεγαλύτερη αντοχή μικροβίων στα αντιβιοτικά, αλλά δυστυχώς η χώρα μας παραμένει πρωταθλήτρια στην Ευρώπη στη χρήση αντιβιοτικών από τον άνθρωπο. Στη χρήση αντιβιοτικών στα ζώα έρχεται πρώτη η Ιταλία και τελευταία η Ισλανδία.
Εκτεταμένη ήταν η συζήτηση που έγινε για το θέμα της αλόγιστης και συχνά παράνομης χρήσης των αντιβιοτικών σε καλλιέργειες και ζώα , τα οποία περνούν μέσω της τροφικής αλυσίδας στον άνθρωπο. Παρότι είναι υπό συζήτηση η προληπτική χρήση αντιβιοτικών στα ζώα, αλλά και απαγορευμένη η χρήση για πιο γρήγορη ανάπτυξη τους, αυτό εξακολουθεί να συμβαίνει σε κάποιες χώρες, τόνισαν οι ειδικοί, συμπληρώνοντας ότι είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη να υπάρξει ενημέρωση και έλεγχος των κτηνίατρων.
Είναι αξιοπρόσεκτο το παράδειγμα της Ολλανδίας που κατάφερε μέσα σε 7 χρόνια, από το 2007 έως το 2014, με ειδικά προγράμματα ενημέρωσης σε παραγωγούς και κτηνιάτρους, να μειώσει κατά 58% τη χρήση αντιβιοτικών στα ζώα και στη συνέχεια να μειώσει σημαντικά την αντοχή των μικροβίων στην κοινότητα, όπως επισήμανε η Μαριάνε Ντόνκερ, γενική γραμματέας του ολλανδικού υπουργείου Υγείας.
Ο επίτροπος Β. Αντρουκάιτις πρόσθεσε ότι η μικροβιακή αντοχή αποτελεί εδώ και χρόνια προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εξετάζουμε την απαγόρευση της προληπτικής αντιβιοτικής αγωγής στα ζώα, είπε και συμπλήρωσε ότι η προσέγγιση της ΕΕ στο θέμα περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της μικροβιακής αντοχής, όπως η υγεία του ανθρώπου και των ζώων, η ασφάλεια τροφίμων και ζωοτροφών, το περιβάλλον, την έρευνα και την καινοτομία και τη διεθνή συνεργασία για παραγωγή νέων αντιβιοτικών. «Έχω συναντηθεί με τους υπουργούς Υγείας της ομάδας G7, με τις ΗΠΑ και με την Κίνα, τις τελευταίες εβδομάδες, για να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας, και εργάζομαι στενά με τα κράτη-μέλη και με τους διεθνείς εταίρους μας για να βρούμε μια παγκόσμια λύση σε αυτό το παγκόσμιο πρόβλημα», κατέληξε.
* Η μικροβιακή αντοχή είναι η αντοχή ενός μικροοργανισμού σε ένα αντιμικροβιακό φάρμακο, στο οποίο ήταν αρχικά ευαίσθητο. Είναι μια αναπόφευκτη διαδικασία, αλλά το φαινόμενο αυτό αυξήθηκε σημαντικά από την υπερβολική και ακατάλληλη χρήση αντιμικροβιακών φαρμάκων και μετά τις κακές πρακτικές ελέγχου των λοιμώξεων στα ζώα και τον άνθρωπο.
** Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά πραγματοποιείται για όγδοη συνεχή χρονιά, κάθε 18 του Νοέμβρη, και είναι μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την υγεία πουέχει ως στόχο να παρέχει πληροφορίες και να υποστηρίζει τις εθνικές εκστρατείες για τη συνετή χρήση των αντιβιοτικών.